Oraingoan ere gure kontraesanetan erori gara, Eremu Lauak Kultur Elkarteak standa izango baitu Durangoko Azokan. Beno, stand erdi, dakizuenez erreferentzia bi baititugu momentuz gure “katalogoan”, horrela deitzerik badago. Gerora disko gehiago etorriko direlakoan gaude, baina gauza bakoitza bere denboran, urduritu gabe.
Euskal fetitxismoaren gailurrean kokatzen den Azokan lekua izango dugu hortaz, eta dakizuen bezala, gure erreferentzia nagusiak Nun talde bizkaitarraren "Collage" eta Akatu nafarren "Utopiaren indarra" izango dira.Gainera, gure erreferentzia ez diren arren, gure standean beste lan batzuk topatuko dituzue salgai. Ortots zigilu metalzaleak (www.mundurat.net/ortots), estilistikoki gurekin zerikusi handirik ez duen arren, filosofiari dagokionean oso antzera lan egiten dugu, hortaz lekua izango du gure alboan. Baita Napoka Iria talde eibartarraren maketa ere.
Besterik gabe, bertatik pasatzeko gonbitea luzatu nahi dizuegu.
sábado, 25 de noviembre de 2006
Hernanirengatik mutur joka
Nostalgikoak izaten hasita XX. mendeko azken lau hamarkadetatik haratago begiratzea ez dago soberan, joandako garaietan kulturak zer nolako garrantzia zuen ikusteko bada ere. Demagun XIX. mendeari erreparatzen diogula, 1830. urteari adibidez. Lehen begiratuan O tempora, o mores! larri bat eztarriratuko zaio literatura eta antzerki zaleari Victor Hugoren Hernani obra estreinatu zenean gertatutakoa ezagutzen duenean.
1829. urtearen bukaera aldera Hugok Marion Delorme idatzi zuen, garai hartako antzerki obra tradizionalen aurrean hainbat ekarpen berritzaile eginez. Zentsurak ordea ez du inoiz arteaz gehiegi ulertu eta ezin izan zuen jasan antzezlan horretan Luis XIII.-aren errepresentazio parodikoaren bidez idazleak Frantziako monarkiari egin zion kritika. Horregatik, debekatu egin zuten Marion Delorme antzokietara eramatea.
Haserrea bideratzeko terapia asko dago, baina Hugok nahiago izan zuen beste obra bat idaztea. Mendeku literarioa, mendeku bikoitza. Ez zuen denbora asko behar izan gainera: hilabete eskasean prest zuen Hernani, bost ataletan banatutako drama erromantikoa.
1519ko Gaztelako gortean girotua, Doña Sol noblezia giroan hezitako emakumea, Hernani izeneko bidelapurra, Carlos erregea eta Ruy Gomez de Silva dukea ditu protagonista. Doña Solek, azken horren emaztegaia izan arren, Hernani maite du. Eta hirukoteari gutxi iritzita Carlos erregea ere Doña Sol limurtzen saiatuko da. Heriotza eta ohorea, Gorteko gezur eta nahaspilak... oraindik ere gustura irakurtzen den lana utzi zuen Hugok.
Tradizioa vs. erromantizismoa
Tradizioaren aldekoak antzezlanaren berri izan eta berehala saiatu ziren Hugo geldiarazten. Akademiko talde batek erregeari "eskandalu" hura debekatzeko eskatu zion. Baina alferrik zen, berandu zebiltzan eta ez zuten ezer lortuko harrez gero. Hernani paperetik taulara jauzi egitera zihoan. 1830eko otsailaren 25a zen.
Hugoren aurkariak ez ziren, hala ere, isilik geratzekoak. Erregearen bitartez lortzerik izan ez zuten boikota antzokira joanda gauzatu nahi izan zuten. Hugo eta erromantikoak ez ziren makalak ordea. Gertatuko zena susmatzen hasiak ziren gainera, eta elkar hartuta joan ziren antzokira estreinaldi egunean, espainolezko "hierro" (burdina) hitza idatzita zuten txartelak aldean zituztela. Denen buru Théophile Gautier galtza berde eta txaleko gorriztaz jantzita agertu zen. Itxura bitxia. Edozer gauza klasikoak izorratzeagatik.
Antzezlana hasi eta berehala txistuka hasi ziren tradizioaren aldekoak; antzezleei patatak, limoiak eta eskura zituzten beste fruta eta barazki guztiak bota zizkieten; ukabilkadak izan ziren ikusleen artean; erromantizismoa klasizismoaren aurka, baina ez hori bakarrik: gazteak zaharren aurka, adierazpen librea eta konformismo estetikoa aurrez-aurre. Mundua ikusteko bi modu antzoki berean.
Garaiko kronikek kontatzen dutenez, matrailezurren bat edo beste puskatuta eta zalaparta handi samarrarekin amaitu zen gaua. Markagailuan 1-0 erromantikoen alde. Geroztik "Hernaniko bataila" izena eman diote antzerki gau hartan gertatuari.
Hugo eta Euskal Herria
Irakurleak nabarituko zuenez, antzezlanak Gipuzkoako herri baten izena du. Zergatik? Arrazoia Victor Hugok 9 urte zituenean Frantziara bidean Euskal Herritik egindako bidaian dago. Antza Victor gaztearen gogoan iltzatua geratu zen Urumea bazterreko herriaren izena hemendik pasatzean. Urteak joanda oroimenaren zokoren batetik atera zuen Hernani, bere obra bateko protagonista bihurtzeko.
Jatorriz Xirikan argitaratua
Haserrea bideratzeko terapia asko dago, baina Hugok nahiago izan zuen beste obra bat idaztea. Mendeku literarioa, mendeku bikoitza. Ez zuen denbora asko behar izan gainera: hilabete eskasean prest zuen Hernani, bost ataletan banatutako drama erromantikoa.
1519ko Gaztelako gortean girotua, Doña Sol noblezia giroan hezitako emakumea, Hernani izeneko bidelapurra, Carlos erregea eta Ruy Gomez de Silva dukea ditu protagonista. Doña Solek, azken horren emaztegaia izan arren, Hernani maite du. Eta hirukoteari gutxi iritzita Carlos erregea ere Doña Sol limurtzen saiatuko da. Heriotza eta ohorea, Gorteko gezur eta nahaspilak... oraindik ere gustura irakurtzen den lana utzi zuen Hugok.
Tradizioa vs. erromantizismoa
Tradizioaren aldekoak antzezlanaren berri izan eta berehala saiatu ziren Hugo geldiarazten. Akademiko talde batek erregeari "eskandalu" hura debekatzeko eskatu zion. Baina alferrik zen, berandu zebiltzan eta ez zuten ezer lortuko harrez gero. Hernani paperetik taulara jauzi egitera zihoan. 1830eko otsailaren 25a zen.
Hugoren aurkariak ez ziren, hala ere, isilik geratzekoak. Erregearen bitartez lortzerik izan ez zuten boikota antzokira joanda gauzatu nahi izan zuten. Hugo eta erromantikoak ez ziren makalak ordea. Gertatuko zena susmatzen hasiak ziren gainera, eta elkar hartuta joan ziren antzokira estreinaldi egunean, espainolezko "hierro" (burdina) hitza idatzita zuten txartelak aldean zituztela. Denen buru Théophile Gautier galtza berde eta txaleko gorriztaz jantzita agertu zen. Itxura bitxia. Edozer gauza klasikoak izorratzeagatik.
Antzezlana hasi eta berehala txistuka hasi ziren tradizioaren aldekoak; antzezleei patatak, limoiak eta eskura zituzten beste fruta eta barazki guztiak bota zizkieten; ukabilkadak izan ziren ikusleen artean; erromantizismoa klasizismoaren aurka, baina ez hori bakarrik: gazteak zaharren aurka, adierazpen librea eta konformismo estetikoa aurrez-aurre. Mundua ikusteko bi modu antzoki berean.
Garaiko kronikek kontatzen dutenez, matrailezurren bat edo beste puskatuta eta zalaparta handi samarrarekin amaitu zen gaua. Markagailuan 1-0 erromantikoen alde. Geroztik "Hernaniko bataila" izena eman diote antzerki gau hartan gertatuari.
Hugo eta Euskal Herria
Irakurleak nabarituko zuenez, antzezlanak Gipuzkoako herri baten izena du. Zergatik? Arrazoia Victor Hugok 9 urte zituenean Frantziara bidean Euskal Herritik egindako bidaian dago. Antza Victor gaztearen gogoan iltzatua geratu zen Urumea bazterreko herriaren izena hemendik pasatzean. Urteak joanda oroimenaren zokoren batetik atera zuen Hernani, bere obra bateko protagonista bihurtzeko.
Jatorriz Xirikan argitaratua
Lisboako euskaldun baten gogoetak
Lisboa, Luzboa, argiaren hiria. Zuria, epela, hurbilekoa, ederra. Hiriburu berezia daukagu penintsularen ertz honetan, herri-hiri fusio interesgarria, kontraesanduna. Noiz gelditu ote zen denbora kale hauetan zehar?
Emakumezkoa da Lisboa eta, historian zehar, hainbat zibilizazio maitemindu dira berarekin. Lurrak ere, pasio handiz orro egin zuen, itsasoak berarentzat nahi zuela esan zuenean, eta soilik suak lortu zuen azkenengo maitasun distirak lehortzea. Pasionalak dira, efektuz (edo defektuz) lisboatarrak.
Honen ederra izanen, denborak ere Lisboan bizitzen geratzea erabaki zuen inoiz bere maitasuna lortzeko desioarekin. Eta beste maitaleek lortu ez zutena lortu zuen. Denborak bere orratzak geldiaraztea erabaki zuen gaztetasun infinitua prometitu nahirik, denboran geldiarazten dena lehenago zahartzen dela jakin gabe.
Badaude hemen kale, katoi eta paseo ederrak, badaude gune misteriotsuak, non filmetako ilusioak egin ditzakezun, non beste hamarkadetako istoriak imagina ditzakezun, non beste milurteko zibilizazioak azter daitezkeen. Erromatarrek beren antzokia galdu zuten Alfamako kaleen azpian eta kolonialismo garaietako oroitzapenak oraindik ere nahastu egiten dira arte garaikidearen azkenengo berrikuntza arkitektonikoekin.
Zazpi muinoetatik paseatzerakoan hirian zaudela ahaztu eta errepublika garaiko herri batean egotearen sentsazioa barneratzen da, pausoka pausoka galtzada-harrizko ibilbideetatik.
Nahasketa bereziak, ausartak, bortitzak. Edertasuna miseriarekin ikus dezakezu eskutik behin baino gehiagotan, erotasuna eta umiltasuna, pobrezia eta azken generazioko telefono mugikorrak.
San Martin bezperatan Tejo ibaiaren kai batean jesarrita gaztainen usaina etorri zait bisitan, eta paregabeko itsadarrean murgiltzeko gogoak kasi geldiezinak bihurtzen dira. Pena Lisboan malda gorak ez dutela beti beherakada beste aldean.
Honen ederra izanen, denborak ere Lisboan bizitzen geratzea erabaki zuen inoiz bere maitasuna lortzeko desioarekin. Eta beste maitaleek lortu ez zutena lortu zuen. Denborak bere orratzak geldiaraztea erabaki zuen gaztetasun infinitua prometitu nahirik, denboran geldiarazten dena lehenago zahartzen dela jakin gabe.
Badaude hemen kale, katoi eta paseo ederrak, badaude gune misteriotsuak, non filmetako ilusioak egin ditzakezun, non beste hamarkadetako istoriak imagina ditzakezun, non beste milurteko zibilizazioak azter daitezkeen. Erromatarrek beren antzokia galdu zuten Alfamako kaleen azpian eta kolonialismo garaietako oroitzapenak oraindik ere nahastu egiten dira arte garaikidearen azkenengo berrikuntza arkitektonikoekin.
Zazpi muinoetatik paseatzerakoan hirian zaudela ahaztu eta errepublika garaiko herri batean egotearen sentsazioa barneratzen da, pausoka pausoka galtzada-harrizko ibilbideetatik.
Nahasketa bereziak, ausartak, bortitzak. Edertasuna miseriarekin ikus dezakezu eskutik behin baino gehiagotan, erotasuna eta umiltasuna, pobrezia eta azken generazioko telefono mugikorrak.
San Martin bezperatan Tejo ibaiaren kai batean jesarrita gaztainen usaina etorri zait bisitan, eta paregabeko itsadarrean murgiltzeko gogoak kasi geldiezinak bihurtzen dira. Pena Lisboan malda gorak ez dutela beti beherakada beste aldean.
miércoles, 22 de noviembre de 2006
Akatu, Utopiaren Indarra
2000. urtean taldea osatu zutenean, urruneko amets moduan ikusten zuten Akatu taldeko kideek diska luzea kaleratzea, utopia bat alegia. Bainan heldu da eguna. Eremulauak Ediziogunearekin batera Utopiaren Indarra estreinako lana karrikaratuko du Iruñeako taldeak. Melodiak, metala eta musika estilo ezberdinak nahasten dituzten 10 kantu grabatu dituzte Akatukoek, Fer Buitraker teknikari moduan lagun izan dutelarik.
Aurrerapausu handia eman du Akatu taldeak lan berri honekin. 2004-urtean kaleratu zuten maketako doinu zalantzatsuak alboratu eta soinu propioa garatzen jakin izan dute Iruñeakoek. Indarra dut oinarri haien musikan, bi ahots, kitarrak, baxua, bateria eta nortasuna ematen dien djembelaria plazaratzen du eskenatoki gainean Akatu-k. Utopiaren Indarra disko berrian, melodiek garrantzia hartu dute, hasierako ahots gordin eta gogorren aurrean, jatorrizko kaña galdu gabe beti.
Lehen lan luzea dute Akatukoek, ospatzeko moduko aurrerapausua. Horrexegatik lagunak alboan nahi izan dituzte grabazioan. Matxet-ek (Josilouli eta Naiz Roxa) kanta batean ahotsa jarri die eta Electric Child-ek (Sexty Sexers) gitarra soloa jo du beste abesti batean.
Durangoko azokan salgai jarriko da Utopiaren Indarra, Akatu taldearen diskoa. Ordutik aurrera, Eremulauak Ediziogunearen salmenta postu guztietan ere aurkituko duzue. Aukera bikaina Euskal Herriko musika zaleek, Iruñeakoen lana ezagutu dezaten. Mitomanoentzako oharra, azokako ostegunean abenduaren 7an, diskoak saltzen ibiliko dira Akatu taldekoak.
Aurki berrikuntza gehiago Eremulauak.com atarian!
martes, 21 de noviembre de 2006
Jurasikoko erreginak
Neubat boskoteak lan berria kaleratu du Stereosaurus izenburupean. Langile dabiltza gasteiztarrak, izan ere, taldekideetarik lau Sorkuni laguntzen dion bandaren partaide dira eta harekin aurkezpen bira amaitu berri badute ere, euren lana kaleratu eta aurkezteari eman zaizkio, atsedenerako tarterik hartu gabe.
Berrikuntza gutxi aurkituko ditugu aurreko diskoarekin alderaturik; gitarra astunak, Kanda eta Libe-ren arteko ahots-jokoak eta, finean, stoner-a oinarri duten hamalau kanta. Zerbait azpimarratzekotan, agian, Queens of the Stone Age taldeak disko honetan duen itzal luzea erritmo, gitarra eta koro askotan (Shanghai, Chupacabras…).
Orokorrean, gorabehera askodun diskoa dela esango nuke, bai intentsitateari dagokionez eta baita kalitateaz hitz egitean ere; Shangai, Carrandi edo Azal gorriak kanta borobilak dira, Pozoina edo Zapiaren dantza erdipurdikoagoen aurrean.
Aipatzekoa da ere kolaborazioen atala, Sorkun-en ahotsa eta Igor Ruiz-en Saxo baritonoa espero zitezkeen, elkarrekin jotzen ibili baitira azken aldian, baina horietaz aparte Surfin Kaos-eko Koldo agertuko zaigu kanturik rockeroenean, baita Joseba Ponce-ren ahotsa Naide-n, Dut-en garaiak gogora ekarriz.
Zapore gazi-gozoa uzten duen lan hau laburmetraia itxurako bideo batekin borobiltzen dute. Zapore gazi-gozoa diot, seguru aski lantzeko eta abestiei buelta gehiago emateko denbora hartuz gero, disko handiago bat eskaintzeko gai baitira. Bien bitartean nik, Stereosaurus honekin gozatzen jarraituko dut…
jueves, 2 de noviembre de 2006
250 e-mailukada eta opari sorta literatur zaleentzat
Euskal literatura eta Internet ahotan hartuz gero, armiarma.com gunea eta ostegunero hutsik egin gabe e-postan jasotzen ditugun Literatur Emailuak ezinbesteko erreferentzia bihurtu dira. 2002an hasi ziren Emailuak hara eta hona banatzen eta dagoeneko 250 aleko bilduma osatu dute. Gainera, irailetik emailukadak blogean ere paratzen ari dira. Baina (gauzak zer izaten diren) urtebetetze egunean ere besteei opariak egin nahian dabiltza. Opariak, horixe baitira Literatur Emailuen blogetik osteratxoa egiten duen irakurleak han topatuko topatuko dituenak:
Edu Zelaieta, Paddy Rekalde, Xabi Borda, Gotzon Barandiaran eta Leire Bilbaoren poemak jarri dituzte entzungai, ospakizun modura. Sartu eta gozatu, idazleok beren poemak nola irakurtzen dituzten entzuten duzun bitartean.
Mugalarien azken kontzertuan
Urriaren 27an Bilbora joan ginen Ruper Ordorika & Mugalaris-en azkenengo kontzertua ikustera. Ostegunean ere emana zuen beste emanaldi bat eta bi egunetan Kafe Antzokia betetzea lortu zuen kantari oñatiar handiak. Bi kontzertu hauetan grabatutako materialarekin zuzeneko disko bat argitaratzeko asmoa du gainera.
Emanaldian garai guztietako kantuak entzuteko parada izan genuen; gehienak, Gaur zuzeneko diskoan sartu ez zituenak. "Halako Gau Batez"-ekin hasi zen, dudarik gabe, "rupertoriaren" kantu onenetarikoa dena, kadentzia bikainarekin eta Mugalariek ezin hobeto interpretatzen dutena. Hala ere, kontzertuaren xarma nagusietako bat kantu zaharren moldaketa berriak entzuteko aukera zen. Gaur hartan bezala, duela hogeitaka urtetako kantuak biziberriturik entzun ahal izan genituen. Batzuek beste batzuek baina emaitza hobearekin. Esaterako, "Egin Kontu" abestiaren moldaketa motelegia iruditu zitzaidan. Beste batzuekin, ostera, bete-betean asmatu zuen: "Herdoilarena" (erregistroz erabat aldatuta), "Etzanda", "Ene Herrian", "Agurraren Lezioa". Bestetik, kuriosoa "Gizona Endredaturik" kantuaren bertsioa. Azken urteetako diskoetatik, "Martin Larralde", "Bihotz Begiekin" eta "Zaindu Maite Duzun Hori"-k jaso zituzten txalo zaparradarik handienak.
Gaueko alderdirik negatiboena ordea, publikoko sektore handi baten jarrera izan zen. Kantuen bitartean eta Ruperren hizketaldietan zenbaitzuk isildu gabe ibili baitziren, tabernan-edo egongo balira bezala, eta bereziki desatsegina egiten zen kantu lasaietan hotsak entzutea musikaren gainetik. Errespetu gutxi taldeari eta kontzertura joan ginenei. Azken partean, "Ene Begiek", "Fas Fatum", "Crack (pipa bat)", "Aspaldian" gisako abesti klasikoak jo zituzten. Horien artean, baita "Zenbait Bertso Xelebre (erregalia)" ere, gaueko momenturik xelebreenetakoa, xelebre-enetakoa bai.
Izan ere, hirugarren bisaren ondotik, eta "Berandu Dabiltza" jo ondoren, jendeak emanaldia bukatutzat ematen zuenean, sorpresa batekin amaitu zuten Ruper eta Mugalariek. La Cucaracharen euskal bertsio batekin bukatu ere (Labexomorro, labexomorro, ezin dala ibili; eta abar.). Kafe Antzokiko argiak piztu zituztenean, euskal musikaren historiako banda handienetako baten agurrean izan ginelako sentsazioa izan genuen; Dominique A edo Wilco bezalako nazioarteko bakarlari handien enbidia handirik eduki behar ez duen banda baten despedidan.
Orain, Ruperren estudioko disko berriaren eta zuzenekoaren zain geratzen gara; baita etorkizuneko Ruperren egitasmo berrien zain ere.
Gora Mugalaris!
Gaueko alderdirik negatiboena ordea, publikoko sektore handi baten jarrera izan zen. Kantuen bitartean eta Ruperren hizketaldietan zenbaitzuk isildu gabe ibili baitziren, tabernan-edo egongo balira bezala, eta bereziki desatsegina egiten zen kantu lasaietan hotsak entzutea musikaren gainetik. Errespetu gutxi taldeari eta kontzertura joan ginenei. Azken partean, "Ene Begiek", "Fas Fatum", "Crack (pipa bat)", "Aspaldian" gisako abesti klasikoak jo zituzten. Horien artean, baita "Zenbait Bertso Xelebre (erregalia)" ere, gaueko momenturik xelebreenetakoa, xelebre-enetakoa bai.
Izan ere, hirugarren bisaren ondotik, eta "Berandu Dabiltza" jo ondoren, jendeak emanaldia bukatutzat ematen zuenean, sorpresa batekin amaitu zuten Ruper eta Mugalariek. La Cucaracharen euskal bertsio batekin bukatu ere (Labexomorro, labexomorro, ezin dala ibili; eta abar.). Kafe Antzokiko argiak piztu zituztenean, euskal musikaren historiako banda handienetako baten agurrean izan ginelako sentsazioa izan genuen; Dominique A edo Wilco bezalako nazioarteko bakarlari handien enbidia handirik eduki behar ez duen banda baten despedidan.
Orain, Ruperren estudioko disko berriaren eta zuzenekoaren zain geratzen gara; baita etorkizuneko Ruperren egitasmo berrien zain ere.
Gora Mugalaris!
Suscribirse a:
Entradas (Atom)