sábado, 30 de diciembre de 2006

Urteko onenak zein izan diren jakin nahi dugu: bozkatu!

Nazioarteko hainbat aldizkaritan urtea amaitzearekin batera sailkapenak egiteko ohitura izaten da: urteko diskorik onena, libururik esanguratsuena, artista berritzaileena... etab. Gero, kazetaritzan hedatzen ari den fenomeno gastronomiko bitxi bati esker, hedabide guztiek sailkapen horiek "prejitzen" dituzte berriro, eta horrela, koipe pilarekin zerbitzatzen dizkigute. Guk ez ditugu horrelako lanak hartuko. Askoz alferragoak gara. Horregatik, eta zu langileagoa izango zaren esperantzan, beheko erantzunen formularioaz baliatuz Euskal Herrian azken urtean kaleratutako liburu, disko, artelan eta filmerik hoberenak zein izan diren bozkatzera animatzen zaitugu, irakurle fidel hori.
Mezurik originalenak gure sari berezia irabaziko du: sugus poltsa bat!

sábado, 23 de diciembre de 2006

Astronomia ikasketak Durangoko Azokan

Hasieran puntu definiezin bat baino ez zegoen. Zientzialariei ez omen zaie sobera falta Big Bang-aren prozesu osoa lotzeko, baina hasierako partean dituzte zailtasun handienak. Edonola ere garbi dagoena da Elkar Banaketa gertatu zela. Sakabanaketa, batasunetik aniztasunera, hetereogeneitatea, pluraltasuna. Antzina uste zen Elkar Jainkoa zela, kosmosaren zentroa, beranduagoa Elkar mundu bihurtu zen (ikusi nola mugitzen diren gainontzeko elementuak bere inguruan), eguzki ere izan zen bolada batez. Gaur egun Elkar ez omen da deus finkorik, ez du zentro jakinik, sare gisa hedatu da mundu globalaren erronka berriei aurre egin nahian.
Elkar Fundazioa? Ez, hori ez da zentroa. Zientzilariek hor egiten dute lan hasierako inkognita horiek ebatzi nahian. Elkar Musika da goizaldean ikustatzen den lehena. Ekialdean agertzen da langileek eguneroko beharrerako prestatzen diren bitartean. Hiri handienetako argiak ez dira oztopo berarentzat, Los Angeles batean ere berau ikusteko problemarik ez da egoten adibidez. Elkar Liburuak da, bestalde, arratsean ikusten lehena. Jendearen faboritoenetako bat da "begira -esaten diote lagunek elkarri, gurasoek seme-alabei, behatzarekin seinalatuz- begira zeinen polita". Ordu laurden-edo egoten dira kontenplatzen, eta gero alde egiten dute zeregin hobeetara. Elkar Azokak delakoa ere badago. Elkar Merkatua izena izan zezakeen ere, baina hizkuntzaren eta politikoki zuzenaren garrantziaz jabetuz, azkenean Elkar Azokak deitura jartzea deliberatu zuten. Aldizka jazotzen diren eklipseekin zerikusirik ote duten zurrumurrua zabaldu da azken boladan; Fundaziokoek ordea, halako hipotesiak onartzeko inolako oinarri zientifikorik ez dagoela adierazi dute.

Badaude beste elementu batzuk ere (Elkar Estudioak, esaterako), baina ez errepikatze aldera-edo, ez ditugu Durango aldean ikusi.

jueves, 21 de diciembre de 2006

Corte Ingleseko gomendioei jarraituz...

Web gune honek azken aldian izan duen SPAM arazoa gaindituta liburu bati buruzko lerro batzuk idaztera animatu gara, Durangoko Azokaren ajeak oraindik sumatzen diren honetan (ikus bestela hau eta hau). Durangon ere SPAM asko aurki daitekeela esanda ez dugu jendea ilargia borobila dela esanda baino gehiago harrituko. Bego horretan. Beste batean heldu beharko diogu/ diote/ diozue gaiari. Gaurkoan ez gara irakurriko ez dugunaz arituko, irakurri dugunaz baizik.
Kontua da, Azokara joan aurretik Corte Íngleseko liburuen sailera joan nintzela, aurten euskaraz zer kaleratu zuten ikusteko, zerrenda bat egin eta gero Landakon zuzenean horien bila joateko. Bertan ere bazeuzkaten, noski, euskarazko liburuak, baina ez zara-ba, Durangotik liburu bat, disko bat, pin batzuk, rifa mordo bat eta kotxean jartzeko ardi itxurako pegatina gabe itzuliko ezta? Harira: Corte Íngleseko liburu saltzaileari aholkua eskatu eta honakoa esan zidan: "No lo dude, llévese el último de Ijela, es el libro más vendido después del Código da Vinci, creo que es una novela de misterio de lo más interesante". Eta argitaletxearen izena (Igela), liburuarena (Txakurrari gauean gertatutako istripu bitxia) eta idazlearena (Mark Haddon) idatzi zizkidan Agatha Ruiz de la Pradaren koaderno bati orria kenduta.

Bi egun beranduago han nintzen, Landakon, Igela argitaletxearen standaren bila. Han! Korrika hurbildu, liburua ikusi, erosi eta ospa egin nuen haurren irakurketa gelara, Corte Íngleseko adituak liburuari buruz esandakoak gogoan nituela:

No lo dude, llévese el último de Ijela,

Lehen pausoa bete nuen, zalantzarik egin gabe hartu bainuen liburua.

es el libro más vendido después del Código da Vinci,

Ez dakit juxtu bigarren salduena izango den, baina bai 35 hizkuntza baino gehiagotara itzuli dutela dagoeneko eta Ingalaterra, AEB, Espainia, Italia eta Frantzian asko saldu duela.

creo que es una novela de misterio...

Tira misterioa, misterioa... Egon, badago, (Shears andrearen txakurra nork hil duen etab.) baina alde horretatik Corte Íngleseko aditua tronpatu egin zela ikusi nuen liburua bukatu bezain laster. Edo misterio nobelaren definizioa asko zabaldu beharko litzateke bestela. Liburu honek misterio asko argitzen ditu, baina ez dute krimen antolatu edo inprobisatuarekin zerikusi handirik. Mundu honetako misteriotxo batzuk ageri zaizkigu Igelak argitaratutako lan honetan.

Christopher, Aspergerren sindromea daukan 15 urteko gaztea da nobelako protagonista. Bere desoreka dela medio, ez da bigarren zentzua duten esaldiak ulertzeko gai, ezta keinu bidez komunikatutako ia ezer ere. Bestalde, memoria fotografikoa du, eta matematikekin, logikarekin eta zientziarekin sekulako obsesioa.

Bere bizilagun Shears andrearen txakurra hilda agertu ostean hiltzailearen bila hasiko da Christopher eta bilaketa hori, autobilaketa bihurtuko zaio: familian izandako arazoak, bere aita eta amaren arteko harremana, integrazio arazoak dauzkan haurra hezteko zailtasunak edo jendarte garaikidearen doilorra ("Terryk (...) esan zuen supermerkatuko orgatxoak biltzeko lana izango zela nik inoiz lortuko nuen hoberena") dira, besteak beste, Christopherrek bere bizipenekin kontatuko dizkigunak.

...de lo más interesante.

Hori guztia ikuspuntu naïf samarretik kontatu du Haddonek. Xalotasun hori ordea, inozokeriatik urrun, kontrastea bilatzeko tresna da. Helduek ez dute Christopherren sindromea ondo ulertzen, eta ume txiki bati bezala hitz egiten diote. Heriotza azaltzeko zerua aipatzen diote, sexua azaltzeko "oso lagunak ziren" esapidea darabilte... Christopherren erantzun eta gogoetek gurasokeria horren patetikoa agerian utziko dute behin eta berriro.

Obra benetan bitxia suertatzen da lehen irakurketan (ilustrazioak, kapituluak zenbaki lehenen bidez ordenatuta egotea, narratzaile-protagonistak istorioa kontatzeko duen modua... nobela askotan aurkitzen ez diren ezaugarriak dira) eta bigarren, hirugarren eta laugarren aldiz (gehiago ere bai, nahi bada) bere orrialdeak bisitatzea merezi du, hiriko bizimodua, literatura, teknologia, denbora, zientzia eta abarren inguruan eskaintzen zaizkigun kabiar mokaduekin gozatzeko.

Eranskina:

Oraindik liburu dendan ez bazaude, zera jakiten duzunean korrika abiatuko zara ale bat erostera: duela gutxi itzulpen onenaren Euskadi Saria jaso duen eta web gune honetako kideon itzultzaile fetitxea den Xabier Olarrak ekarri du euskarara nobela. Eta orain, korri! Azkar!

lunes, 11 de diciembre de 2006

Figuig oasian galdurik

Atzean geratu dira Ujda hiri zaratatsua eta Tlemcen Hoteleko ehunka labezomorroak. Maroko ez-turistikorako gure bidean, helburu nagusia den Figuigera jarraituko dugu garai batean autobusa izan behar zuen tramankuluan. Tangerrek Andaluzia zirudien, eta beraz Europa eta Afrikaren arteko zubia. Ujda ordea, garai hobeak bizi izan dituen hiri ipar afrikarra da. Duela hamar urte Oranera pasatzeko irekia zegoen zeharka bidea, gaur egun itxia dago. Turismorako interes eskasekoa omen da Maroko ekialdeko hiri handiena. Interesa hor dagoelakoan gaude. 
Azkenean Figuig. 8 ordutako ibilbidea luzea; ez ordea bidea: 375 kilometro eskas. Gainera, kanpoaldeko 45 graduak, errepidean inor gutxi topatu eta ezer gutxi ikusteak bidaia astuna, oso astuna egitea dakar. Denboraren kontzeptua oso bestelakoa den oasi saharar hau ezagutzeko parada izango dugu azkenean. Marokora egindako gure lehen bidaietik bertara joateko ilusioa izan genuen. Marokora etorri ginen lehen aldian Todrako haitzartera egindako txangoan, bidean Tinerhir oasia ezagutzeko astia izan genuen. Esperientzia paregabea. Pasarte biblikoetako paradisuaren aurrean ote ginen?

Figuigen paradisuarekin ez, desolazioarekin egin dugu topo. Egunean zehar zerutik erortzen diren eguzki izpiek dena txigortzen dute, batez ere bertakoen altxor preziatuenak diren  300.000 palmondoak. Hemen ere, denbora asko igaro da Aljeriako muga irekita ikusi zuten azken alditik. Militarrak gogoz aspertzen dira muga ikusezina zaintzen. Makalak izan dira benetan betidanik Aljeria eta Marokoren arteko harremanak, nagusiki Aljeriak Fronte Polisarioari emandako babesagatik. Horrez gain, Marokoko alauita dinastia estatubatuarren aliatu historikoa dela gehitzen badiogu badirudi hobeto ulertzen dela bi estatuen arteko ezin ikusia.

Muga zabalik egon zen garaian, merkataritza aduanetan ohikoa den elkartrukatze ekonomikoetan sostengatzen zen. Muga itxi ondoren berriz, emigratzera beharturik ikusi zuten euren burua figuigtar askok. Ondorio horretara iritsi gara, herrixka honetako errepide eta kale bakarretik pasatzen diren kotxe eskasei erreparatuta. Izan ere, kotxe bakan horiek Europar Batasuneko matrikulak daramatzate.
     
Jendearen buruan Europa, baina hau Afrika da. 14.500 pertsona sakabanaturik bizi diren 30 kilometroko palmondo basoan barrena abiatu gara oinez. Zazpi Ksar (oasi gotorlekua) eta ureztatze putzuen ispiluetako paisaia magikoan murgildu gara. Labirintu marroi-berde honen erdian ametsetan ari garen momentuan, nekazari baten Salam Maleikum (bakeak lagun zaitzala) agurrak esnatu gaitu.

Turistak beti souvenirretan pentsatzen. Begien aurrean dugun paisai magiko horren parte bat etxera eraman nahiean akaso, patrikan datil batzuen hezurrak gorde ditut, etxean Sahara zati bat landatuko dudalakoan. 

Antzerkigintzan ez da Durangorik

Au revoir Triunfadoreak! antzezlanean Bala Gizona izeneko pertsonaiak esaten zuenez, gauzak ilusioarekin egin behar dira, edo bestela ez dira egin behar. Joan den astean Antzerkiola Imaginarioko kideak elkarrizketatu zituzten Argian eta ilusio horretan egunerokotasunak eragin dien higadura nabari zitzaien konpainiako kideei. Hona hemen elkarrizketako pasarte batzuk:
Ander Lipus: "Eusko Jaurlaritzaren politika kulturalaren barruan ez da aintzat hartzen 20 aktore herri txiki batera joatea teatroa egitera, eta militantziaz egin ditugu horiek guztiak. Horrek erre egiten zaitu azkenean eta konturatzen zara erabiltzen dituzun hitz horiek klixe bihurtzen direla: ikerketa, esperimentazioa... eta ni potrotaraino nago, ez dut gehiago ikertu nahi, ezta alternatiboa izan ere..."

"Egungo kultur politikak bi edo hiru antzerki talde besterik ez ditu bultzatzen. Eta horrek konpetentzia dakar eta horren ondorioz antzerki taldeen arteko komunikazio falta. Gauza guztiek izan beharko lukete lekua, baina eskuindar politika madarikatu honek egiten duena da guztia birrindu. Jende honek beldurra dio aldaketari, beraiek ikusi nahi dutena ikusi behar du publikoak ere. Arrisku handia dago, kostunbrismoan jausteko. Badirudi euskal antzerkia Todos nacemos vascos hori dela!".

Xabier Garai: "Antzerkian Eusko Jaurlaritzak ematen dituen laguntzak ekoizpenerako baino ez dira. Agian 20.000 euro emango dizkizu eta hori ondo dago, baina guk nahi duguna da emanaldiak egitea. Antzokia kudeatzen duena ez da pertsona bera, eta horren beharrak ezberdinak dira. Orduan Eusko Jaurlaritzan esaten dizute oso proiektu interesgarria iruditzen zaiela, muntatzen duzu kristoren obra esfortzu humano eta ekonomiko ikaragarriekin, eta gero udaletako teknikariak ez zaitu kontratatzen. Hor irizpide bat egon behar du. Nahiago dut dirulaguntzarik ez ematea baina emanaldiak egotea".

"Hezkuntzak ere garrantzia handia dauka. Jendea ez dago ohituta gauza ezberdinak ikustera, programatzen den antzerki guztia linea berean doalako. Jendeak aukera izango balu mota guztietako lanak ikusteko, beste jarrera bat izango luke gauza ezberdinen aurrean".



Elkarrizketa osoa Argiaren web gunean

miércoles, 6 de diciembre de 2006

Eremulauak Durangon...etorri bisitan

Durangoko Stand-a zabaldu dugu gaur goizean! debuta egin dugu jada! Pegatinak, diskoak, Barbye-ak, poltsak...mahai gainean jarri, jendea guregana erakartzeko. Nun eta Akatu taldeen estreinako lan luzeak dira gure katalogoko izarrak, bertan duzu beraz musikari gazte hauen diskoak eskuratzeko aukera. Oraindik egunak geratzen dira,  hurreratu beldurrik gabe Durangoko Azokako 62. txokora, zuen zai gaude eta!Gure salneurriak:

Nun taldearen Collage: 8euro
Akatu taldearen Utopiaren Indarra: 8 euro
Nun + Akatu taldeen diskak: 15 euro
Akatu taldearen kamisetak: 10 euro

Iganderarte talde hauek eta Eremulauak familia ezagutzeko aukera duzu.

sábado, 2 de diciembre de 2006

MEM: Bostgarren round-a

MEM hasi da, urtero bezala, eta gu konturatu gabe. Urtea amaitu arte proposamen asko izango dira Bilbon jaialdi honi esker, guztiak ohikoak diren performance, dantza edo antzerkiengandik aldenduta. Txema Agiriano da bertako zuzendarietako bat, berarekin hizketaldia izateko aukera izan genuen.Aurtengoa jaialdiaren bostgarren zita dugu. Baduzue zerbait ospatzeko?
Bai, bost urte gabiltza, eta aurrera. Honek pozez betetzen gaitu. Posible izan bada hasieratik lagundu gaituzte pertsona guztiei esker baino ez da. MEM ez da ohiko musiken jaialdia, eta gero eta garrantzi handiago du begietatik sartzen den arteak, gero eta performance, antzerki, dantza, etab. proposamen gehiago baitago. Aurten Peter Bosch eta Simone Simons (azken honi Golden Nika saria eman diote Linzeko jaialdian, teknologia berriak lantzen dituenen artean garrantzitsuena) bikote holandarra izango dugu, egitasmo garrantzitsu bezala. Bestalde, gure inguruko artista plástiko anitz izango ditugu, hauetako askok margoa erabiltzen dutelarik.

5 urte hauetan badago pertsonaia asko izendatzaile komun bezala lan egin dutenak: Txema Agiriano, Eduardo Gaviña, etab.
Hemengo eta kanpoko artista asko izan da, hasieratik lagundu digutenak, modu batean edo bestean. Aurten memoria egitea otu zaigu eta horietako batzuk gurera gonbidatu ditugu: Iñaki Saez, Alberto Lomas, Felipe Uribarri, Pilar Baizan eta zuk aipatzen dituzun biak egongo dira. Uste dut pertsona horiek MEM sentimendua hartu dutela eta hori oso gustuko dugu.

Baina guzti hau testuinguru oso (agian gehiegi) undergroundean mugitzen da. Ez da gutxi batzuentzat egindako jaialdia?
Bilbok badu historia, memoria underground oso garrantzitsua. Behetik hasi den mugimendu handia izan da betidanik Bizkaiko hiriburuan, beti egon da kultura aitzakia hartuta edozertarako bildu den jendea, eta hor jaio zen MEM. Gaztetxeetan, erakustoki alternatiboetan, autokudeatutako disziplina anitzeko guneetan MEM denaren memoria dira. Baina MEM ez da undergroundean gelditzen, Bidebarrietako liburutegira, Guggenheimera, Euskalduna Jauregira ere egingo baitu salto. Dena da kultura eta gure gaurkotasunaren parte da. Ez dugu uste minoritarioak garenik. MEMek egiten duena batzuentzat zein besteentzat balio dezake, eta guk oso gustuko dugu mota guztietako jendea guregana hurbiltzea. Iaz adibidez gauza asko egin genituen kalean, “tuneatutako” kotxeekin kontzertua adibidez, Areatzan. Edo Bilbao La Viejan egin genuen esposaketa, eskaparateetan artista gazteei esposatzeko aukera emanez. Bi minutu hartu behar dira programa irakurtzen, eta ziur gauza interesgarri eta hurbilekoak topatuko dituzula.  

 Agian aurtengo kontzertu interesgarriena abenduaren 22an izango da, Damo Suzuki, Rober! Rhumba, Xabel Vegas, Kaki Arkarazo, Galder Izagirre eta Mikel Abrego parte hartuko dutelarik. Zerbait aurreratzeko moduan zaude?
Itzela izango da, ziur. Horrelakoak eszenatoki gainean jarrita ezin da beste modu batean izan. Agian ustekabea hartuko du, inprobisazio dosi handiak izango baitira (baina ez zoroki, momentu hauetan entsaiatzen ari baitira).
Bestalde, abenduaren 15 eta 16an Bilborocken kontzertu handia izango da: noise delakoaren gailurrean kokatzen duguna: Merzbow.

Esango nuke gero eta jaialdi zaratazale eta urratzailea dela. Nora heltzeko asmoa duzue?
Beno, lehenengo urtean ere fuerte hasi ginen, Whitehouse taldea izan genuen orduan (basati hutsak). Ahal dugun tokirarte helduko gara, zalantza barik. Gure ideia ez da besteek egin nahi dituzten kontzertuak egitea, baizik eta besteek egin nahi ez dutena egitea, proposamen zailak edo muturrekoak direlakoan. Guk ez dugu biran dauden artistekin lan egiten, esklusiban ekartzen ditugu jaialdirako. Askatasun osoa ematen diegu nahi dutena egiteko, eta beraiek ere eskertzen dute, noski. Sonic Youth taldeko Lee Ronaldo ekarri genuenean, adibidez, jotzen zuen bitartean egin berri zuen filme bat jarri zigun eta kontzertu osoan ez zuen kitarra modu “ohikoan” jo.


Informazio gehiago, eta programa: www.musicaexmachina.com
 

viernes, 1 de diciembre de 2006

Hirukia jaio da Lekunberrin

Fever bilbotarra prgramatzen dutenen eskutik areto berria jaio da Nafarroan: Hiruki. Egia esan 31 aretoak baditu urte batzuk, baina oraingoan Bizkaiko hiriburuko aretoaren eredua hartu du. Horrela, hiru gune ezberdin izango dira astebururo aipatutako dantzalekuan: batak indie estiloa bilduko du, bestea Euskal Herrian zein kanpoko arrakastak, eta azkenak techno, electro eta minimal estiloak bilduko ditu.Gaur bertan izango da areto berriaren inaugurazio festa, techno jai berezi batekin: Koldo Zapatilla dj-a izanen da platerrekin jolasean. Asteburua hasteko Bartzelonako Damian, Nuria Ghia, James Ruskin, Kike Prada, Boris Divider edota Iñaki Kreator egongo dira besteak beste. Gehienak techno estiloan biltzen dira: horrelakoak gustoko dituenak, hor du aukera.

Halere, larunbatetan espero da jende gehien hurbiltzea, orduan irekiko baitira hiru gune ezberdinak. Betagarri talde gasteiztarrak parte hartuko du jai berezi honetan, "Hamaika gara" diskoaren aurkezpenean. Besteak beste Bilboko Kafe Antzokiko eta Split 77 taldeko DJ Tormento izango da, eta baita El Patio De Mi Casa edota Feverren izandako Optigan 1 ere. Chico y Chica taldeko DJ Madel ere izango da, Nancy Anoréxica eta Jet 7rekin batera (ezizen hauen atzean Mario Vaquerizo eta Nacho Canut izkutatzen dira), abenduaren 23an. Hilaren 30ean Euskadi Gazteako Elektro Radio Gramma saioko Arka! izango da, Entzun! aldizkariko Sagardantzarekin batera.

Hau da gehienbat 31 aretoan izango diren emanaldi garrantzitsuenak, baina ez guztiak, noski. Informazio gehiago www.3clubsen1.com helbidean duzue. Edo bertaratu, garraio publikoa jarri baitute Iruña eta Donostiatik.