domingo, 30 de septiembre de 2007

NOFX Bilbon: prestatu zuen patineteak

Bilboko Etxetxu pabilioian (barka garbizaletasun edo keria, La Casillaz ari naiz, ulertu ez duenarentzat) joko du NOFX talde kaliforniarrak azaroaren 15ean. Hardcore melodiko deitu zitzaion mugimenduko talde garrantzitsuenetakoa da NOFX. 1982an hasi zuten beren ibilbidea, eta ia hamabi urte beranduago, 1994an, kaleratu zuten mundu osoan ezagun egin zituen Punk in Drublic diskoa. Skater-ek bereziki gurtzen duten taldea da Fat Mike eta konpainiarena. 10 disko luze, 15 EP eta single ugari argitaratu dituzte eta sei milioi disko baino gehiago saldu dituzte mundu osoan.

viernes, 28 de septiembre de 2007

Zinemaldira joan nintzen eta ez naiz damutzen

Hau ez da zinema aditu baten testu bat, honek road-movie baten itxura handiagoa hartuko duelakoan nago. Asuntua da Zinemaldian egon ginela, gure lehenaldia, bataioa genuen Donostiako urteko ekitaldi sozialik garrantzitsuenean. Eta hasiberriei gertatu ohi zaien bezala, guk ere ordaindu genuen.Ostirala, Bilbo inguruko ospe handiko eskola batetik abiatzen gara, Donostiarako bidean. Sarrerak Internet delako lanabes zoragarriaren bitartez eskuratu ditugu. "Ez fisikoki", esan nion lagunari. "Nola ez fisikoki?". "Joder, ba erosi-erosi ditudala, baino sarrerak oraindik ez ditudala" "eta ezin izan dituzu hartu, fisikoki edukitzeko?" "Ba dirudienez Kutxan jaso behar dira. Bi minutu dira bakarrik!". "Espainol bi?" "Ez zegoen ia sarrerarik, zer nahi duzu?"Denboraz larri gabiltza, egia da, eta gainera A8 marabillosoak bere ilara famatu horietako batekin agurtzen gaitu, Itziarreko gasolindegiaren parean. Hori bai, Zarautzeko parean "7,10" azaltzen digu langile euskaldun itxurako batek. "Baina nola, bi ordu Bilbotik Donostiara eta gainera ordaindu behar?", hau pentsatzen dut, ez dut esan. Ez dut lotsagabea iruditu nahi.

Beno, ba heldu gara Donostiara azkenean, Pasai Antxoko etxetik pasatu gabe. Jatekoa ustelduko zaigulakoan gaude, baino zer egingo diogu... Aparkalekuagatik ere ordaindu beharko dugu, baina urtean behin da hau, ze demontre!

"La Linea Recta" deitzen zen ostiraleko filmea. Principe aretoetan. Espainola, bai, zer gertatzen da? Aurretik aipatu dut sarrera oso gutxi gelditzen zirela, film interesgarri gehienak (bai, bazeuden) agortuta zeuden. Filmak esperimentazio zantzu batzuk azaltzen zituen, komunikazioaren inguruko hausnarketa bat zela esan zigun zuzendariak. Beno, hori sekulako ilara bat egin ostean.

Filma ez zen txarra. Baina ez zen sekulakoa. Ez zegoen istoriorik. Noelia deituriko gaztea zen protagonista. Gasolindegi batetan egiten du lan gauetan. Filme osoan monosilaboak baino ez ditu esaten (bai, ez, ez dakit), suposatzen da gizartetik at sentitzen dela. Sagar bati azala kentzen badio, zuzendariarentzat ez da nahikoa planoa 5 segundutan uztea, ezta 10 segundutan ezta ere. Sagar OSOAri azala kendu ostean (eta ezer esan gabe, bi minutu inguru) jaten hasten da. Zatika-zatika, eta inolako estutasunik gabe. Isiltasun momentu gehiegi. Gainera, ez-ahozko komunikazioak ez zigun gehiegirik esaten, interpretazioa erdipurdikoa zen. Ez ginen pasearen osteko hitzaldi-kolokiora gelditu. Ia guztiak joan ginen, elkarri begira. Edo ez dugu ezer ulertu edo zuzendariak ez digu nahi zuena transmititu. Bigarrenarekin aukerari jarri genion "tick".

Hurrengo egunean beste film espainiar bat ikusi genuen. Honek bazuen istorioa, baina mila aldiz ikusi duguna. Familia baten arteko komunikazio arazoak, sexua, desleialtasuna, hiltzen diren familiartekoak eta horrek sortzen duen etsipena... Nancho Novo zen protagonistetako bat, baina bere ohiko erregistrotik urruti. Hori eskertzekoa behintzat.

Ez dakigu zer gehiago esan... azkenengo egunean, larunbatean, Richard Gere ikusi genuen. Beno, gezurra da. Urumearen beste aldetik flashak ikusi genituen, hori da guztia. Baina Zinemaldiaren hesteak ikusi genituen: Kursaal inguruan duten lokalean egon ginen, bobinak albo batetik bestera eramaten dituzten (eta muntatzen dituzten) lokalean hain zuzen ere.

Beno, hori eta euria egin zuen. Eta Donostian sekulako hotza egiten duela. Gauetan batez ere. Eta parranda eskasa dagoela, alde zaharrean tabernetara joateko flyerrak ingelesez eman zizkiguten. "2X1" unibertsala edo "Realaren partidak botatzen ditugu pantaila erraldoiean" non gelditu dira?


Oraindik uste dut badagoela zeozer ikusteko aukera. Bihar amaitzen da glamourrarekin zita.

viernes, 21 de septiembre de 2007

Rock the Kashbad!

Oreretarrak bueltan dira. Web gune honetako forotik dator notizia, eta Entzun! aldizkariaren web gunean berretsi dute: Kashbad taldea bi kontzertu eskaintzeko batu da. Horietako bat Bilboko Kafe Antzokian izango da.
Zer gehiago esango dugu... Deabruak Teilatuetan-en itzulera poz handia izan zela, eta hau ez dela txikiagoa. Zer arraio: Rock the Kashbad!

miércoles, 19 de septiembre de 2007

Lost in the superbookmarket

Nire maniak ditut liburuekin, mundu guztiak bezala. Grabea? Ez, ez gehiegi, baina tira. Eguraldi aldaketak eragiten dit antza, batez ere irailean, eta azken urteetan beti gauza bera gertatzen zait: edozein liburu hartu, begiratu, lardaskatu, utzi, ostera hartu eta azkenerako, zarakatua eta maiztua itzultzen dut atzera apalera. Ezin irakurri. Idazle batenak salbu: Pio Baroja. Bera da hilabete osoan lasai hartu dezakedan bakarra. Klimaren kilimak.
Zorionez, on Piok bibliografia zabala utzi zuen eta beharko ditut beste hamaika irail, eskribitu zituen guztiak irakurri nahi baditut.

Edo ez. Lehenago aurkitu egin behar.

2007. urte honetarako Barojaren zein liburu irakurriko pentsatzen aritu naiz azken asteotan. Txalaparta argitaletxeak duela hilabete batzuk berrargitaratu zuen El País Vasco irakurtzeko deliberoa hartua nuen, besteak beste Alberto Barandiaranek duela hilabete batzuk Berrian idatzitako artikulu batek animatuta (beste baterako utziko dugu interes politikoak tarteko liburuak zikiratzen dituzten argitaletxeena).

Joan naiz bada Bilintxera... barka, Elkarrera... Megadendara... Beno, Donostiako Fermin Calbetonen dagoen liburu dendara (jabetzen ote dira horrelako izen aldaketek sortzen duten psikosiaz? Horretaz ere beste batean ariko gara again, agian).

Joan naizela, joan naizenez eta bila hasi. Aldatua aurkitu dut superbookmarketa. Liburuak, lehen argitaletxeka antolatuak, orain ordenalfabetix-ean zeuden. Ez zait gaizki iruditu.

Hasieran.

Nobela, poesia, saiakera... eta literatur genero berri bat: Euskal Gaia. Hau da, gaztelaniaz kaleratutako argitaletxeen liburu guztiak generoka eta ordena alfabetikoan aurkitu ditut, eta beste atal batean, ardurazko distantzia mantenduz, euskarazko liburuak gehi Euskal Herriko argitaletxeenak.

Aizkorakada horretatik bi ezpal eta zotz batzuk:

1- Galdera: Non sailkatu Euskal Herriaz erdaraz aritu diren idazleak? Barojaren bila hasi eta beste edizioak erraz aurkitu baditut ere (Cátedra, Espasa eta abar, tartean Zalacain el aventurero, "Euskal Gaia" inondik ere) ezinezkoa izan zait Txalapartakoa aurkitzea eta atzera eta aurrera ibili behar izan dut, "Nobela" sailetik "Euskal Gaiak"-era, "Euskal Gaiak"-etik "Nobela"-ra. Horrela ixteko ordura arte, bidean hilabete honetan irakurri ezingo ditudan (gogoratu mania) bi liburu hartuz. Ondorioak:
a) Ez da praktikoa.
b) Supermerkatuetako kutxen ondoan txikleak jartzearena da hau. Bueltaka-bueltaka azkenean behar ez dena ere erosi egiten da.

2- Literatura ereduaz, kanonaz eta bestelako hitz totem eta tabuez hainbeste ari garen honetanotu zait liburu denden politikaz ere berba egitea ez legokeela gaizki. Euskal argitaletxeetako arduradunei galdetzea, adibidez, zer iruditzen zaien kaleratzen duten guztia "Euskal Gaiak" atalean bai ala bai sailkatu behar hori, izan zientzia fikziozko nobela, poesia pornografikoa ala mahai herrenaren luzapen ortopediko izateko sortutako hiztegia. Hizkuntzarengatik bakarrik edo hemen argitaratuak izateagatik bakarrik. Ze Atxagaren nobelak, espainolera itzulita, "Nobela" atalean aurkitu ditut.

Baina euskaraz bada, beti da "Euskal Gaia".

Jar gaitezen orain erosle arruntaren lekuan. Liburu bat gomendatu diote, demagun Paul Austerren azkena edo Woody Allenena. Demagun biak (New Yorkek merezi duelako, zer arraio). Joan da dendara eta hara non aurkitu dituen: Viajes por el scriptorium mendebaldean, Dans le scriptorium ekialdean; Anagrama mendebaldean, Actes Sud ekialdean; eta bigarrena: Pura anarquía, Tusquets, mendebaldean; L'erreur est humaine, Flammarion, ekialdean. Erosi eta etxera abiatu da.

Alfer alferrik aritu al dira kasu horietan Alberdania eta Meettok euskarazko itzulpenak erdaretakoekin batera kaleratzeko eginahaletan? Euskal irakurleak derrigorrez militantea izan behar al du, eta badaezpada "Euskal Gaiak" atalera joan, itzulpenik ba ote dagoen ikusteko? Ez al litzateke logikoagoa nobela atalera joan eta bi liburuak, erdarazkoa eta euskarazkoa batera aurkitzea?

Ez bakarrik argitaratu berri diren itzulpenekin. Zergatik Hernani eta Les Misérables-en ondoan ez dut Idi orgaren karranka aurkitu behar? Nola jakingo dut Graham Green-en The third man euskaraz aurki dezakedala?

Hori itzulpenen kasuan. Zer esanik ez jatorriz euskaraz idazten direnekin. Zer gaitz dute euskal idazleek bada, beste hizkuntzetakoekin ez nahasteko? Zergatik ezin dut aurkitu Updike-ren alboan Urrutikoetxea? Horrek euskarazko literaturari fabore arola egiten diolakoan nago. Ikustezin egiten du, edo behintzat desberdin.

Arraro.

Ez-normal.

Ez al zaizue iruditzen?

martes, 18 de septiembre de 2007

Woody Allen-en "Anarkia hutsa" euskaraz

Donostiako Meettok argitaletxeak euskaraz kaleratu du Woody Allen-en azken liburua. Anarkia hutsa izenburupean ikusi du argia ipuin bilduma berriak, ingelesezko jatorrizko edizioa argitaratu zenetik hiru hilabete besterik pasa ez direnean.
Bere-berezkoak dituen umore eta ironiaz beteriko 18 narraziok osatzen dute Anarkia hutsa. Hogeita bost urte pasa dira Woody Allenek bere azken umorezko antologia kaleratu zuenetik, eta albiste hau idazten ari dena oker ez badago, orain arte inoiz ez zen bere libururik euskarara itzuli. Zorionekoak gu, beraz.