72 ordu joan dira Ken Loachen The wind that shakes the barley ikusi genuenetik. Denbora nahikoa kritika moduko honi buelta pare bat emateko beraz. Pelikula ikusi ondoren lehendabiziko erreakzioa isiltasuna izan zen. Hori da agian lan honen lehen ezaugarri nabarmenena: gordina da, gerra bera bezain gordina.
Filmaren izena 1798ko Irlandako erreboltari buruzko kantu batean oinarritua dagoen arren, Loachen azken lanak 1921. urtean Irlandaren hegoaldeak independentzia lortu zuen garaiaz hitz egiten du, eta IRAko kide diren bi anaia (Damien eta Teddy O'Donovan, Cillian Murphy eta Padraig Delaney hurrenez hurren) ditu protagonista. Sarrera honetan esan behar dugu biopic-ak hain modan dauden honetan eskertzekoa dela Loachek pertsonaia fiktizioak erabili izana garaiko figura politiko baten bizitza 90 minutuz loriatu ordez, aspertu samarrak baikaude gure historia hurbileko pertsonaien erretratu azukreztatuak ikusteaz.
Filmaren lehen erdian errealismo handiz azalduko dira gatazkaren ondoriorik larrienak: hilketak, atxiloketak, tortura... baita tiro artean sortzen diren kontraesanak ere. Jaun aberats batentzat lan egiten duen IRAko kide gazte batek bere lagunak salatzen dituenean ikusiko dira errepublikarren lehen pitzadurak. Kartzelatik ia kasualitatez ihes egin ondoren salataria eta bere nagusia mendira eraman eta hil egiten dituzte. Damien O'Donovanek egiten dio tiro lagun izandakoari, baina aurretik "borrokatzen ari garen Irlanda honek merezi izatea espero dut" esaten du, ondoren etorriko denaren aurrekari gisa.
Handik gutxira Irlanda eta Ingalaterrako ordezkari politikoek sinatutako akordioa etorriko da, irlaren zati bati independentzia ekarriko diona, iparraldea ingelesen menpe utziz. Pelikularen muina da hori, sortu nahi duen gogoetaren abiapuntua, baina baita Loachek aurretik egindako lanak ikusita gutxien harritu gaituena ere.
Teddy, anaia zaharrena, akordioaren alde azalduko da eta Irlandako estatu berriko polizian izena emango du. Damien gazteak berriz, ez du akordioa ontzat emango eta IRArekin borrokan jarraituko du. Irlandako gerra zibilaren hasiera da.
Esan bezala, Loachen beste zenbait film ikusita -batez ere Espainian 36ko altxamentu faxistaren ostean izandako gerran girotuta dagoen Land and freedom- askapen mugimenduaren alderdi idealista eta pragmatikoaren arteko eztabaida ezaguna egiten zaigu: Land and freedomen POUM eta estalinistak; The wind that shakes the barley honetan hitzarmen anglo-irlandarraren aldeko eta kontrakoak.
Etsaiak -ingelesak gaur mintzagai dugun filmean, faxistak Land and freedomen- nor diren argi izatetik lausotzera, askapen borrokatik gerra fratizidara. Eta noren alde jarri? Loachek argi samar uzten du bere jarrera, Cillian Murphyren pertsonaiak -idealismoak alegia- duen protagonismoa ikustea besterik ez dago.
Bada ordea bizi dugun testuinguruari erreparatuta egin daitekeen bigarren irakurketa bat ere: Loachek herrialde baten okupazio militarraren kontra egiten du eta okupazio horren ondorengo gerra zibilaren krudeltasuna erakusten. Aldatu urteak eta indar okupatzaileak: 1921aren ordez 2006. urtea jarrita ez al da antzeko zerbait gertatzen ari Iraken?
Hain urrutira joan nahi izan ez duenik ere bada* hala ere. Erresuma Batuko eskuineko prentsak filma egurtu egin du terrorismoaren alde egiten duela salatuz. Ez genuen besterik espero egia esan. Frantzian berriz, ingelesei historian behin eta berriz erakutsitako maitasunaren adierazgarri, saritu egin dute Loachen azken lana, Canneseko jaialdian Urrezko Palma emanez.
Sariak (eta egur mediatikoak) beti ere oso eztabaidagarriak izaten diren arren, guk filma ikustea gomendatuko genioke testuaren amaieraraino aspertu gabe iritsi den balizko irakurleari. Azken finean, behin honaino irakurtzeko ahalegin titanikoa egin baduzu, ez zaizu asko kostako kaleko arropa jantzi eta zinemara joatea ezta? Horixe ba...
Aretoak: Gasteiz (Florida, Yelmo Gorbeia), Bilbo (Capitol, Renoir), Barakaldo (Max Ocio), Basauri (Bilbondo),Getxo (Lauren), Donostia (Principe), Irun (Txingudi), Iruñea (Golem Baiona, Carlos III), Miarritze (Royal (JBA))**
*Gogoa ere behar da horrelako espekulazioetan ibiltzeko motel
**Espainolez El viento que agita la cebada eta frantsesez Le vent se lève itzuli dute pelikularen izenburua. Euskarazko itzulpenak jartzen ez dituzten bitartean horrelako argibideak ematen nekatu beharko dugu, zer egingo zaio...
Filmaren lehen erdian errealismo handiz azalduko dira gatazkaren ondoriorik larrienak: hilketak, atxiloketak, tortura... baita tiro artean sortzen diren kontraesanak ere. Jaun aberats batentzat lan egiten duen IRAko kide gazte batek bere lagunak salatzen dituenean ikusiko dira errepublikarren lehen pitzadurak. Kartzelatik ia kasualitatez ihes egin ondoren salataria eta bere nagusia mendira eraman eta hil egiten dituzte. Damien O'Donovanek egiten dio tiro lagun izandakoari, baina aurretik "borrokatzen ari garen Irlanda honek merezi izatea espero dut" esaten du, ondoren etorriko denaren aurrekari gisa.
Handik gutxira Irlanda eta Ingalaterrako ordezkari politikoek sinatutako akordioa etorriko da, irlaren zati bati independentzia ekarriko diona, iparraldea ingelesen menpe utziz. Pelikularen muina da hori, sortu nahi duen gogoetaren abiapuntua, baina baita Loachek aurretik egindako lanak ikusita gutxien harritu gaituena ere.
Teddy, anaia zaharrena, akordioaren alde azalduko da eta Irlandako estatu berriko polizian izena emango du. Damien gazteak berriz, ez du akordioa ontzat emango eta IRArekin borrokan jarraituko du. Irlandako gerra zibilaren hasiera da.
Esan bezala, Loachen beste zenbait film ikusita -batez ere Espainian 36ko altxamentu faxistaren ostean izandako gerran girotuta dagoen Land and freedom- askapen mugimenduaren alderdi idealista eta pragmatikoaren arteko eztabaida ezaguna egiten zaigu: Land and freedomen POUM eta estalinistak; The wind that shakes the barley honetan hitzarmen anglo-irlandarraren aldeko eta kontrakoak.
Etsaiak -ingelesak gaur mintzagai dugun filmean, faxistak Land and freedomen- nor diren argi izatetik lausotzera, askapen borrokatik gerra fratizidara. Eta noren alde jarri? Loachek argi samar uzten du bere jarrera, Cillian Murphyren pertsonaiak -idealismoak alegia- duen protagonismoa ikustea besterik ez dago.
Bada ordea bizi dugun testuinguruari erreparatuta egin daitekeen bigarren irakurketa bat ere: Loachek herrialde baten okupazio militarraren kontra egiten du eta okupazio horren ondorengo gerra zibilaren krudeltasuna erakusten. Aldatu urteak eta indar okupatzaileak: 1921aren ordez 2006. urtea jarrita ez al da antzeko zerbait gertatzen ari Iraken?
Hain urrutira joan nahi izan ez duenik ere bada* hala ere. Erresuma Batuko eskuineko prentsak filma egurtu egin du terrorismoaren alde egiten duela salatuz. Ez genuen besterik espero egia esan. Frantzian berriz, ingelesei historian behin eta berriz erakutsitako maitasunaren adierazgarri, saritu egin dute Loachen azken lana, Canneseko jaialdian Urrezko Palma emanez.
Sariak (eta egur mediatikoak) beti ere oso eztabaidagarriak izaten diren arren, guk filma ikustea gomendatuko genioke testuaren amaieraraino aspertu gabe iritsi den balizko irakurleari. Azken finean, behin honaino irakurtzeko ahalegin titanikoa egin baduzu, ez zaizu asko kostako kaleko arropa jantzi eta zinemara joatea ezta? Horixe ba...
Aretoak: Gasteiz (Florida, Yelmo Gorbeia), Bilbo (Capitol, Renoir), Barakaldo (Max Ocio), Basauri (Bilbondo),Getxo (Lauren), Donostia (Principe), Irun (Txingudi), Iruñea (Golem Baiona, Carlos III), Miarritze (Royal (JBA))**
*Gogoa ere behar da horrelako espekulazioetan ibiltzeko motel
**Espainolez El viento que agita la cebada eta frantsesez Le vent se lève itzuli dute pelikularen izenburua. Euskarazko itzulpenak jartzen ez dituzten bitartean horrelako argibideak ematen nekatu beharko dugu, zer egingo zaio...
Filma gustatu zait, ez dut uste, hortik irakurri dudan lez, manikeoa (IRA-ren alde) denik. Bestetik, protagonista ere ez da gehiegi salbatzen ere, gogoratu bere txikitako laguna akatzen duela hotz-hotzean.
ResponderEliminarCillian Murphyk lan egiten duen beste pelikula bate re gomendatzen dut, Desayuno en Pluton; ikaragarrizko interpretazioa berea.
Benino!!! Kontuz spoilerrekin!
ResponderEliminar