Harresiaren arraila

Mutil 1 (kotxe batean): Zergatik dute frantses gehienek ?frantses? aurpegia?

Neska 1 (kotxe berean, gidari): Eskerrak iparraldian gaudela. Ah ez, hemen etzaie gustatzen iparralde satia. Eztago iparraldian, beraiek sateute Hego eztakit ze...

M1: Zaharrak itsusienak.

N1: Joe! Ze gaizki gidatzeuten. Mateu karneta tonbolan tokatu zaiela...

M1: Aurpegiak gorri eta izaeraz geldoak.

N1: Bitu, gogua mateu bati mi?o geyoi gurpilak zulatzia.

M1: Aparkatu hemen, harresiaren aurrean. Babes dezala la voiture.

Bonjour, St. Jean Pi? de Port! Harresi ederra zurea. Navarren kokatzen den herri xelebre euskalduna zapaldu berri dugu. Navarre dela uste dugu, hainbat dendetan erraz irakur daiteke-eta. Gure ?Euskal Herria? mapan, Nafarroa Beherean dagoela dio. Beraz, Pays Basquen gaude. Nahasgarria. Kaleak estuak dira, Erdi Arokoak. Estuak bai bederen. Urte osoan erromesen bide izan ohi dira. Gehiago ordea, tourist eta turisten bide. Kale bakoitzean hamaika dendetara sar zaitezke: Entre? Libre! ?Souvenir? denden inbasioaz gain, bada txokolate, patisserie, boulangerie, artisautza, Urmeneta, ... dendarik. Bitxiena inbasio dendetan ematen da. Ohiko euskal oroigarriez gain, biper edo pipar gorriaren adorazioa da nagusi. Lepoko gisa eramatekoak ere badira! Navarre izango da. Esan bezala, jende asko dabil kaleetan barrena. Euskara ordea ez dugu ikusi. Bestalde, harresi barneko etxeak dendek euren ateak ixtean soilik ikus daitezke behar bezala. Arkitektura sinplea dute, baina ederrak dira oso.


Kalean gora, kalean behera ibili ondoren St. Jean Pi? de Port zertxobait ezagutu dugula dirudi. Merkatua ere aurkitu dugu. Donostiako Alde Zaharreko Sarriegi plazan zegoen merkatu zaharraren izpiritua bertan da. Baina ez da izaten zena bezain jendetsua. ?Eleizalde, jambon du Bayonne?, ederra zegoen xingarra. Merkatua utzi eta frontoirik ere badela ikusi dugu. Frontoirik gabeko herria, ez da herria! Bertara iritsi eta grand defi avec le public edo ikuskizun-erakustaldi bat dagoela irakurri dugu ?sarreran?. Zazpi euroko ?sarrera? ordaindu ondoren Force Basque et chants ikuskizun-erakustaldian parte hartu daiteke. Atean inor ez dagoenez, barrura goaz ?doan?. Frontoia bitxia da. Alboetan paretak ordez, harmailak ditu. Aurrean ohiko pareta du. Oso zabala da ordea. Iparraldekoa edo eurek dioten herrialdeko ohikoa. Zoru luzea du. Bertan ikuskizuneko protagonistak ikus daitezke. Lau gizon dira, bi aurkezle eta abeslari, akordeoilari eta gitarra jotzaile bat. Hauez gain, zazpi kidez osaturiko sokatira talde bat ere bada. Champions de France, baina eskualdunak. Panoramika azkarra amaitzeko, zoruaren erdian publikoko hainbat kidek osaturiko bi talde daude prest sokatiran aritzeko. Erakustaldiaren zergatiak ulertzen goaz. Normala denez gero, bi taldeetako batek irabazi du eta badirudi garaileek txapeldunen aurka egingo dutela. Aurkezleak frantsesez hitz egiten duen arren, ederki ulertu dugu dena. Bi taldeak prestatu bitartean, lau gizonak frontoiaren ?txapa? aurrean batu eta kantatzen hasi dira: ?Hegoak ebaki banizkio...?. Hara, eskueraz badakite! Ez al da arraroa euskararik gabe Navarre? Xoriari bertsoak ebaki ostean, bi taldeak gertu dira. Ezkerraldean, Champions de France eta a droit publikoko zenbait gizaseme. Lehenak nagusi. Aurkezle-abeslariek ordea publikoko taldean lau bat pertsona gehitu ditu. Zazpi hamaiken kontra. Gehiengoak irabazi. Bigarren tiraldian ostera, ?txapeldunak? garaile. Erakustaldi honen ondotik, zaku altxaketaren txanda iritsi dela konturatu gara. Euskal-kultura-kirolariaren salmentak aurrera darrai. Gaurkoz, nahikoa ikusi dugu.


Eguna aurrera doa eta lo egiteko lekua oraindik ez dugu aurkitu. Erosketak ere egin beharrean gaude. Oh la la! Badirudi zorionekoak garela, kanpin munizipal bat du herriak. Gehiago pentsatu gabe, harresi aurrean utzitako voiture kuttuna martxan ipini eta barrura goaz. Babes gehiagoren bila. Behin kanpinera iritsita bertako mutikoari leku bat hartuko dugula esan diogu. Berak eskueraz hitz egin digu. Herriak ostera, ez du bere ama-hizkuntzan berba egiten. Gezurra dirudi duen harresi ederrak eskuera babestu ez izana. Edo agian bai. Baliteke bertako biztanleek harresiaren ateak beste hizkuntzei zabaldu izana. Nork daki.


Arnausketarako garaiak gau ilunak zapuzten dizkigu. Oraindik zereginik bada. Ohiko muntaiak bukatu bezain laster afaria erosi dugu alboko supermarche batean. Otorduak ez dira oso eskuzabalak izaten eta gaurkoan ere salbuespenik ez. Nekerik bada, are gehiago harrikoa egin ondoren. Bada garaia lo egiteko. Gabon Donibane Garazi.